In haar roman ‘Gemis’ ontrafelt Diane Broeckhoven de broze binnenwereld van een in de steek gelaten kind dat levenslang een groot gemis met zich meedraagt.
Welkom, Diane, het is je vijftigste boek, het doet je wat?
Ja, ja, ik heb hard gewerkt, in een jaar of vijftig heb ik gemiddeld één boek per jaar gepubliceerd.
Gemiddeld één per jaar, dat is veel. Je houdt evenveel van elk boek, zei je, we hebben de tijd niet om ze te vermelden, maar ‘Gemis’ is nieuw, vertel eens …
Wel, het boek ‘Gemis’ gaat over een jongetje dat als hij een jaar of zes is, een ruzie tussen zijn ouders, een felle ruzie, in de nacht opvangt. Meteen daarna komt zijn moeder bij hem in bed gekropen. Hij voelt, het is een heel gevoelig kind, hij voelt dat er iets in de lucht hangt, en de volgende dag is zijn moeder verdwenen. Waar is ze naartoe? Hij weet het niet, als kind van zes is hij niet bij machte om op zoek te gaan. Zijn vader is streng, strikt, en zegt: ‘Wij willen haar naam, we zúllen haar naam nooit meer uitspreken.’
Justus, zo heet het jongetje, heeft de ruzie gehoord, maar weet niet waarover ze gaat?
Hij weet niet wat er gebeurd is, maar het is wel iets heel ernstigs, iets serieus, vermits zijn vader zo boos blijft en bij zijn besluit blijft hier niet meer over die moeder te praten en op geen enkele vraag daarover te antwoorden. Ja, ik denk dat je als kind van zes geen keuze hebt. Dat je niet kunt zeggen, je zult het wel zeggen. Waarover het gaat, dat weet hij niet, en zelfs als hij het zou weten, zou hij dat nog niet begrijpen op zijn leeftijd.
Die vader zadelt zijn kind op met een trauma. De band moeder-kind is niet te herstellen. Is dit uit het leven gegrepen?
De aanleiding is uit het leven gegrepen. Met een vriend die ik nog niet zo heel lang ken, had ik eens een gesprek over vroeger en die vertelde mij dat z’n moeder hem als klein kind in de steek had gelaten. Dat heeft me zo aangegrepen, de rest van zijn verhaal heb ik niet eens gehoord of er niet echt willen naar luisteren. Ik heb hem daarover ook geen vragen gesteld, maar dat pure feit dat een moeder een klein kind in de steek laat, of weggestuurd wordt, maar in ieder geval uit zijn leven verdwijnt, dat vond ik zo intrigerend. Dus dit verhaal is compleet honderd procent fictief.
Er komt later een vriendje in zijn leven, een jongetje uit een Italiaans restaurant en nog wat later gaat hij daar zelfs werken. Er verschijnen andere vrouwen in zijn leven?
Er is een vrouw die haar entree maakt, die eigenlijk niet kan leven met dat zwijgen van die vader, die niks wil zeggen, die zijn zoon ook niet wil inlichten over wat er nu werkelijk gaande is. Die vrouw kan daarmee niet leven en dat is de reden waarom juist zij weggaat, terwijl zij wel een fijne relatie heeft met Justus en hem ook wel eens tot het uitspreken van zijn gevoelens kan krijgen. Zij vertelt hem dat ook eerlijk dat zij niet kan leven met een leugen. Dus gaat ze ervandoor. Later komt er een vrouw, tante Julia, die blijft ook lang in het leven van de vader, maar hij heeft er geen speciale band mee. Die moeder kan niet vervangen worden.
Je leeft mee met je personages, niemand in dit boek, zoals in andere boeken van jou, is helemaal slecht of helemaal goed.
Ik denk dat dat ook sowieso voor iedereen geldt. Er is niemand 100% slecht en er is niemand 100% goed, maar ieder mens maakt fouten en soms komt je slechtste kant naar boven, maar dat betekent niet dat al je goeie kanten ineens weg zijn. Het geldt eigenlijk voor iedereen.
Het verhaal speelt zich af in meerdere fases van het leven van Justus, tot zijn volwassenheid. Op een geven moment valt ook de naam Ensor. Een klein woord, een grote naam, én een verrassing. Waarom?
Ensor is de clou, een sleutel in het verhaal. Heel in het begin als die moeder net weg is, gebeurt er iets op school waardoor hij breekt. Al zijn opgeslagen verdriet, hij breekt, hij wordt thuisgebracht en hij ligt in de kerstperiode twee weken op de bank, half in een andere wereld. Dan hoort hij zijn vader en zijn oom Adriaan, eigenlijk een vriend van zijn vader, die zo’n fluistergesprek hebben en hij vangt het woord Ensor op, maar op zo’n manier uitgesproken dat hij als kind aanvoelt dat dat een sleutel van het hele geheim is. Hij schrijft dat woord op, want hij kent dat woord niet. Pas veel later als hij voor zijn verjaardag een fiets heeft gekregen, de fiets die ook op de cover staat, en gaat rondrijden o.a. tijdens de vakantie in Oostende, komt hij ineens voorbij het huis van Ensor en komt dat woord weer bovendrijven. Nog een periode later, komt hij in een woonwijk met allemaal schilders waar ook een Ensorplein is en zo, beetje bij beetje, ontdekken we waarmee die Ensor nu te maken heeft. Het is eigenlijk een beetje een clou, een sleutel waarvan ik nog niet graag verraad waartoe die leidt, maar Ensor speelt wel een bepaalde rol.
Hij krijgt een fiets op zijn twaalfde verjaardag, dat betekent een vorm van vrijheid, en hij ontmoet een klein meisje dat met poppen speelt.
Dat gebeurt op dat Ensorplein. Hij heeft een pleintje ontdekt vlak bij zijn middelbare school, hij ziet daar een klein meisje in een voortuintje met poppen spelen. Gewoon zoals een klein meisje met haar poppen speelt. Het speelt zich in ’83 af, toen mocht dat nog, toen mochten meisjes nog gewoon zonder gedoe met hun poppen spelen, maar hij ziet dat dat kind een bepaalde handeling doet, een bepaald versje voor haar poppen zegt, wat hij ook kent en wat hij herkent, dat is alsof de wereld even stilstaat, want zoals je zult begrijpen, is dat meisje niet zomaar een klein meisje.
Wat is de sterkte van dit boek?
Dat het heel mysterieus en spannend is, dat de lezer mee kan denken en ook heel geïntegreerd zal zijn, waar is die moeder nu? Waarom is die weg? Vindt hij ze nog terug? Wat zal er gebeuren? Zo een opgebouwde mysterieuze spanning, maar ook dat jongetje ziet overal zijn moeder. Als er een mevrouw op het strand ligt te zonnen, dan denkt hij, oh het is mama. Als hij iemand ziet lopen bij de school, denkt hij ook nog altijd dat ze er is. Hij kan zijn moeder niet uit zijn systeem krijgen. Ik denk dat het de sterkte is, dat mysterieuze waarmee je meegaat in die zoektocht, maar ook ja, het gevoelen van empathie en medeleven met zo’n jongetje dat toch wel van iets heel bijzonders beroofd is in zijn leven.
Meerdere intrigerende feiten in ‘Gemis’ dus. Bedankt, Diane, succes met je nieuwe boek.
Dank je wel
Gemis – Diane Broekhoven – Uitgeverij Vrijdag – 160 bladzijden – Paperback – ISBN: 9789464341867
Roland Bergeys
