In deze rare tijden is een stap uit isolatie een zege en een zegen. Wandelen, rennen en joggen krikken geest en lichaam op. Ons traject ligt dan best niet naast de snelweg of op het voetpad naast een kreunende file. Graag tussen de weiden of door een open landschap, terwijl we de hijgende en proestende kilometervreters vermijden. Nog beter: door bos en park. Het lijken onvermoeibare clichés, maar we beseffen onvoldoende, hoe dit heilzame advies kadert in wetenschappelijke bevindingen die ook planologen en experten ruimtelijke ordening overtuigen. Dat grote gezinnen in het stadscentrum, zeven hoog op een tweekamerflat, het ermee eens zijn, snappen we. Ons welzijn is noch digitaal, noch virtueel in deze virale flash. “Feel and heal.”
Blijven we even binnenshuis. Werknemers vinden een werkruimte met planten aantrekkelijker dan een ruimte zonder planten. Niet toevallig. Planten zorgen voor hogere luchtvochtigheid, dragen bij tot een positieve gemoedstoestand, leiden tot meer tevredenheid bij de medewerkers over het eigen functioneren en tot minder ziekteverzuim (een daling van 36% naar 16%). Dat blijkt uit onderzoek van een Wagenings studiecentrum. Planten zorgen ook voor thermisch comfort: medewerkers ervaren de temperatuur minder snel als te warm of te koud. Slimme werkgevers aarzelen dus niet, erin te investeren.
Het ging hier over de piepkleine aquaria van onze kantoren. Belangrijker nog: ons huis, onze straat, buurt, gemeente. In onze provincie heeft de stad Antwerpen het kleinste percentage inwoners met een tuin: 46%. Wanneer alleen de groene ruimte wordt opgeteld of zelfs de bruikbare open ruimte, scoort Antwerpen slecht op de ranking. Met name in de binnenstad is er een groot tekort aan groen. “Green capitals” zoals Hamburg, Stockholm, Melbourne, New York en Kopenhagen investeren fors in parken en bomen. Ze doen dit door het besef dat groene open ruimte een veelvoudige rol speelt in het stedelijke weefsel, ook op het vlak van de sociale cohesie.
Naast de landschappelijke beleving en het recreatieve gebruik van groen, wordt het belang ervan als luchtververser en -verfrisser steeds meer erkend. Steden met de vele straten, verharde pleinen en gebouwen zijn hitte-eilanden die warmtekaarten vuurrood kleuren. Groene ruimten, best nog in combinatie met water, zorgen op hete dagen voor verkoeling. Ze kleuren frisblauw op thermische kaarten: een natuurlijke airconditioning. Onderschat ook de ecologische waarde van natuurlijk groen niet: het vormt de pleisterplek voor fauna en flora, en voor de mens. Daar voelen ze zich thuis. Terug naar de wieg en de oorsprong?
De effecten van groen in de gezondheidszorg werden onderzocht. Zelfs de afbeelding van een natuurlijke omgeving op de muur of het plafond verlagen het stressniveau en verbeteren de gemoedstoestand van de patiënten. De pijntolerantie wordt verhoogd, zodat er minder behoefte is aan pijnstillers. “Healing environments” zorgen ervoor dat de patiënt zich meer op zijn gemak voelt, wat leidt tot een snellere genezing. De positieve effecten van de natuur zijn het grootst op ziekten die exponentieel toenemen, de zogenaamde ‘welvaartsziektes’. De hoge frequentie van hart- en vaatziekten, kanker, hypertensie, depressie wijst op een accentverschuiving in onze samenleving van lichamelijke ziekten naar mentale problemen. De voornaamste oorzaak daarvan is stress.
Blij u weldra te ontmoeten in de parken, waar u kunt ‘park-eren’. De natuur draagt zorg voor ons, nog het meest op momenten dat we haar het hardst nodig hebben.
Marc van Riel
“Als ik wist dat morgen de wereld zou vergaan, zou ik vandaag nog een appelboompje planten.” (Maarten Luther)
