Helden zijn vrouwen en mannen met een passie. Een passie voor sport, ondernemen, reizen, literatuur, muziek, wetenschap, design, … ‘Mensen zijn Media’ wil Vlamingen inspireren, daarom komt in deze rubriek elke keer een held aan het woord.
Sta eens even stil bij je eigen lichaam. Bekijk jezelf eens even van kop tot teen. Wat valt je op? Je lichaam wordt gedragen door twee benen, bij de ene al wat strammer dan bij de andere, bij de ene zijn ze al wat langer dan bij de andere en – laten we eerlijk zijn – bij de ene ook al wat welgevormder dan bij de andere. Wandelen en lopen zijn ons dus op het lijf geschreven. Iedereen weet uiteraard dat bewegen goed is voor je lichaam, maar ook je hoofd gaat mee op pad! Onomstotelijk bewezen, maar vreemd genoeg toch nog onderbelicht, zijn de mentale effecten van lopen en wandelen.
Kirsten, als psychologe en gedragstherapeute weet jij alles over de mentale voordelen van lopen?
Wel, alles is veel gezegd, maar het is wetenschappelijk bewezen dat bewegen je humeur opkikkert, je zelfvertrouwen boost, je creatiever, inventiever en stressbestendiger maakt en slapelozen zelfs aan een betere slaap helpt.
Ben je zelf een fervent loper?
Dat kun je wel zeggen. Ik loop al mijn hele leven, maar toch vraag ook ik mezelf weleens af: waarom blijf ik dat eigenlijk doen? Waarom trek ik mijn loopschoenen aan om een tijd later, moe en bezweet, op datzelfde punt terug uit te komen? Alleszins niet voor medailles of prijzengeld, evenmin om me nog te verbeteren.
Voor je gezondheid dan?
Dat is misschien nog het meest voor de hand liggende antwoord. Uiteraard is lopen absoluut gezond, daarover geen twijfel, maar eerlijk, of alleen de gedachte aan mijn gezondheid mij drijft om vandaag door weer en wind naar buiten te trekken? Ik denk dat het antwoord complexer is. Hoe dan ook, ik weet wel dat ik niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk goed in mijn vel zit als ik regelmatig beweeg. Ik voel me dan simpelweg beter.
Dat interesseert jou dan weer beroepsmatig?
Klopt, als psychologe en psychotherapeute probeer ik immers dagelijks mensen te helpen zich beter te voelen, wat dat ‘beter’ ook moge inhouden. Met een gerust geweten kan ik binnen die therapieën bewegingsadvies inbrengen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt immers dat beweging in belangrijke mate bijdraagt aan de verlichting van zowel angst- als depressieve gevoelens. Bij de behandeling van een depressie kan dat bewegingsadvies perfect geplaatst worden onder de noemer ‘gedragsactivatie’.
Bewegen als remedie voor depressies?
In essentie komt het erop neer dat men de negatieve cirkel doorbreekt door de cliënt te motiveren actiever te worden. Doordat de cliënt gaandeweg ondervindt dat die activiteiten leiden tot positieve bekrachtigers – ‘beloningen’ in de brede betekenis van het woord – verbetert de stemming. Voor alle duidelijkheid: lopen kan een therapie niet vervangen, hoewel ik in mijn zoektocht naar de mentale voordelen op veelbelovende uitspraken gebotst ben, toch ben ik geneigd om de nodige voorzichtigheid aan de dag te leggen. Lopen of wandelen moet zijn plek kennen. Ik denk dat bewegen een betekenisvolle meerwaarde kan bieden als het de juiste plek krijgt, eventueel binnen een ruimere behandeling.
Door te bewegen worden we slimmer en we voelen ons beter. Je noemde nog enkele mentale voordelen?
Zeer zeker, bewegen maakt je ook stressbestendiger. Iemand die regelmatig beweegt, zal minder snel overweldigd worden door iets stresserends. Zijn stressreactie blijft beperkter en hij recupereert er ook sneller van. Daarnaast draagt beweging bij aan een kwalitatieve slaap. Zo profiteer je onrechtstreeks van de belangrijke effecten van een goede nachtrust op psychisch vlak. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het belang van slaap voor het geheugen en het emotionele evenwicht.
Niet iedereen houdt van wandelen of lopen?
Een deel van mijn cliënten gaat er vrij vlot mee aan de slag. Bij een ander deel van de cliënten – zeg maar gerust de andere helft – verloopt het allemaal niet zo vlot. Op mijn voorstel om buiten te gaan bewegen, krijg ik antwoorden in de aard van ‘ik ben helemaal niet sportief’, ‘ik word al moe van het idee alleen’, ‘ik heb dat ooit geprobeerd, maar dat is niets voor mij’, ‘ik kan nog geen 3 km lopen’…
Hoe reageer je daarop?
Met mildheid, dan zeg ik: ‘Je hoeft helemaal geen 3 km te gaan lopen. Je hoeft helemaal niets. Ga gewoon naar buiten, begin te lopen en zie wat dat lopen met je doet. Voelt het niet goed, dan ga je van lopen over naar wandelen. Probeer vooral op te merken hoe je lichaam daarop van moment tot moment reageert.’ Kortom, dan introduceer ik ‘psycholopen’.
De tot de verbeelding sprekende titel van het boek dat je schreef?
Psycholopen, dat is lopen, maar ook wandelen, om je psychisch sterker te maken. Dat is je bewust worden van de talrijke mentale voordelen van bewegen. Cruciaal is dat er een shift plaatsvindt van ‘prestatiegericht lopen’ naar ‘procesgericht lopen’. Je focus kan bij het lopen, maar evenzeer bij het wandelen liggen, op het afleggen van een bepaalde afstand of het aanhouden van een bepaald tempo, een prestatie dus. Als je dat voor ogen hebt, dan beoordeel je vanzelf alles wat je gaandeweg tegenkomt in het licht daarvan. Zit je op schema? Goed bezig! Is dat niet het geval, heb je een probleem …
Procesgericht lopen heeft een ander uitgangspunt?
Bij procesgericht lopen ben je in de eerste plaats onderweg. Dan kies je ervoor om je focus niet te leggen op het – zo snel mogelijk – bereiken van de eindmeet, maar net op datgene wat je onderweg tegenkomt. Je legt als het ware dezelfde weg af, maar je aandacht gaat naar alles wat op je pad komt.
Waarom is dat van belang?
We willen toch in de eerste plaats bewegen om ons goed te voelen? Als het even kan, proberen we te genieten van dat bewegen. Ga eens even na: van welke zaken geniet je al? Waarop ligt dan je focus? Op je to-dolijstje, op dat wat je straks zal doen, op wat je gisteren vergeten bent …? Wellicht niet, als je geniet op welke manier dan ook, dan ben je meestal betrokken op het hier-en-nu. Dat is inherent aan genieten. Dan laat je je niet zomaar afleiden, maar dan ben je hier en nu ‘aanwezig’.
Waarom raad jij psycholopen aan iedereen aan?
Het mooie aan psycholopen is dat het jou in de actieve positie brengt om je gezondheid een dienst te bewijzen. Je bent daarvoor niet afhankelijk van artsen of psychologen. Bovendien heb je er relatief weinig voor nodig en hoef je het niet eens ver te gaan zoeken. Je opent de deur en … je bent vertrokken!
Psycholopen van Kirsten Plessers werd uitgegeven bij Borgerhoff & Lamberights en kost 22,99 euro.
Tekst: TV – Mensen zijn Media
