Zes jaar geleden werd het burgerproject ‘Mortsel weer (h)eerlijk thuis!’ opgestart. ‘Mensen zijn Media’ lag mee aan de basis van dit traject. MWHT wil de lokale economie koppelen aan onze rijke eet- en drinkcultuur door de eeuwen heen. Het initiatief werkt samen met verschillende erfgoedactoren uit Mortsel en de Zuidrand. De Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie en de Academie voor de Streekgebonden Gastronomie ondersteunen inhoudelijk de boeiende, lokale erfgoedwerking. Mortsel was de bakermat van het Benelux-studiegenootschap rond voedingscultuur ASG. Radiojournalist Jan Lambin en Jacques Collen legden de basis van dit centrum voor het culinaire erfgoed. Het genootschap ASG werd in Mortsel onder Karel Poma (eerste Vlaamse Gemeenschapsminister voor Cultuur in de jaren ’80) plechtig geïnstalleerd in het toen nog gemeentehuis van Mortsel op 9 september 1981.
Het burgerinitiatief MWHT werkt vooral ondersteunend voor de lokale economie en wil het plaatselijke erfgoed dichter bij de mensen brengen. Via talrijke promotie-initiatieven werden meer dan 15 ambachtelijke producten met een verhaal aan de pers voorgesteld. De Karnamorkoeken, de krakers, het Ambrosiusbrood, de Lobbeskoek, de kibbeling van Mortsel, het gulden klokje, de makarons van Mortsel, de kaassoesjes van Côté Sud, de Brasvarhapjes en het beulingtaartje zetten Mortsel lekker op de kaart. Zo worden nieuwe initiatieven genomen op basis van een rijk culinair verleden. Oude menu’s ondergaan een vertaalslag. De keukenschriftjes van de keukenmeid worden opnieuw bovengehaald en vertellen een boeiend verhaal.
In de nieuwe sneukelroute 'Met Amedeus op pad' omhelzen we het zorgcentrum pc Sint-Amedeus en vzw DE BRUG. We gaan op zoek naar Waesdonck, Vennenborg, Dieseghem en ontdekken het rijke landbouwverleden van de stad. François van Roosendael en Ronny Mullens (ACINA vzw) zorgden voor de foto's. Op de facebookpagina van Radio Zuidrand vind je het filmpje ‘Met Amedeus op pad’.
Ter ere van Henriëtte van den Bergh creëerde Pieter Michielsen ‘het gulden klokje', een lekkernij uit marsepein. Onze (t)huiskok en oud-leraar PIVA, Albert Van Wassenhove, gaat aan de slag met lokale producten en creëerde aardappelwafeltjes met bier van de stadbrouwerij Mortselarij. Jan Beyens gaat dan weer aan de slag met bieren uit de Zuidrand en maakt (h)eerlijke pasteien en beulingtaartjes.
We werken aan nieuwe producten en ontwikkelen toffe initiatieven. Zo werken we samen met talrijke erfgoedactoren uit binnen- en buitenland (VVIA, ASG, MOT, Antwerpen Koekenstad, Syndicale Unie voor Brood- en banketbakkers …). Tijdens het Europese jaar van het industriële erfgoed in 2018 werd de sneukelroute 'Arbeid adelt' uitgewerkt rond Lieven Gevaert. Een Europese erkenning volgde met het EYCH-label. De brochure 'Met Gevaert aan tafel' geeft een mooi overzicht van 100 jaar feesten bij Gevaert.
Begin 2015 zagen de postiljonroutes in Mortsel het levenslicht. Deze wandelingen koppelen de geschiedenis van Mortsel aan onze rijke eet- en drinkcultuur door de eeuwen heen.
Via de lancering van het kwaliteitslabel 'Mortsel: weer (h)eerlijk thuis!' in 2016, worden lokale winkeliers betrokken bij het burgerinitiatief MWHT. De labels zijn bestemd voor toffe gerechtjes die lokale handelaars in Mortsel ontwikkelen, geïnspireerd door het verleden. Winkelen, cultuur en erfgoed vinden elkaar, ideaal om de stad Mortsel te ontdekken én te proeven via erfgoed- en proevertjesroutes!
'Mortsel weer (h)eerlijk thuis' ontwikkelde vijf sneukeltochten. Als je sneukelt, ga je stiekem wat rondneuzen, je snolt wat rond. Bijvoorbeeld op zolder sneukel je dan wat tussen de rommel. Sneukel je, dan kan je ook smikkelen en smullen. In Mortsel doen we dat niet stiekem of heimelijk en overal in onze stad vind je wel wat leuke plaatsjes.
Voor de fotowandeling 'Onder de toren' duiken we in het rijke archief van de Mortselse Heemkundige Kring en gaan we op zoek naar oude gevels die ook nu ons straatbeeld nog sieren. We vertrekken bij de Sint-Benedictuskerk en verklaren de plaatsnamen op deze route.
'Sneukel jij mee door Mortsel?' is een fotozoektocht, die je naar fascinerende beelden, oude poortgebouwen, bijzondere gevels, verborgen wapenschilden en een duiventoren brengt. Je ontdekt de bijzondere architectuur en de beeldhouwkunst in Mortsel!
De kapelletjesbaan vertrekt bij de Koude Beek en loopt dwars door onze stad. De Koude Beek slingert vergeten door het landschap tussen Mortsel, Borsbeek en Boechout. Een agrarisch landschap ligt verscholen achter 'snelle' wegen. Schitterende kapelletjes liggen op een schijnbaar vergeten route.
Rond het levensmotto van Lieven Gevaert 'Arbeid adelt' werd een wandeling uitgewerkt. We wandelen rond de oudste site van de fabriek. De brochure 'Met Gevaert aan tafel' leidt je door honderd jaar feesten bij Gevaert.
De sneukeltocht 'Met Amedeus op pad' brengt je van Waesdonck over Vennenborg naar Dieseghem. Van Waesdonck, een oud gehucht in Mortsel, zie je niets meer. Het toponiem vertelt ons heel wat over dit verdwenen landbouwgebied. Op deze route vind je de 13 zonnetjes van Mortsel, die je wat te vertellen hebben.
Meer weten? Ga naar ‘culinaire routes’ www.toerismezuidrand.be.
Foto’s: © R. Mullens en F. Van Roosendael
Tekst Dirk Brentjens
