De winters en de zomers zijn niet meer wat ze waren. Zelf hebben we met enig misnoegen de zomermaanden bekeken. Zomer is relatief, doordat de zonnewende op 20 juni de start van de winter betekent in het zuidelijk halfrond. Midden juli lezen we over spekgladde wegen en slippartijen in Zuid-Afrika. Vergeet ook niet dat in onze grote vakantie elke dag een beetje krimpt. Eind augustus is de dag 3 uur korter dan begin juli. Die zogenaamde grote vakantie ligt op de drempel van een nieuw werk- en studiejaar, waar plots iedereen weer alles au sérieux neemt. Mentaal stoomt de actieve Vlaming zich dan klaar om er weer ‘volop tegenaan te gaan’, wat dat ook betekent. Kortom, het dolce vita-gevoel danst bij mij op een slappe koord. Zal ook wel te maken hebben met de dubbelzinnigheid vanaf half maart 2020. Lopen op de tippen van de tenen om aan onze zonen uit te leggen, dat niet-meer-naar-school niets met vakantie te maken had. Op 1 september hebben we 175 dagen achter de rug die nauwelijks van elkaar verschilden. De overgang doet pijn.
De vermaledijde zomertijd waarmee we sinds 1977 vechten en waarop Europa zijn tanden stukbijt, speelt ook mee. Er wordt een afschaffing overwogen in het jaar 2021, in de hoop dat ons werelddeel niet in een lappendeken van tijden verandert. Uit een nationaal onderzoek blijkt dat 83 procent van de Belgen af wil van het systeem van winter- en zomertijd. Als ze moeten kiezen tussen winter- en zomertijd, stoten we op Belgische verscheurdheid. 50% koos voor de wintertijd, 45 voor de zomertijd. Klinkt allemaal vrij hopeloos, niet? “There ain't no cure for the summertime blues”: er bestaat geen remedie tegen de zomerse blues. Dat zong Eddie Cochran in 1958. Twee jaar later kwam de Amerikaanse rockabilly-ster op 21-jarige leeftijd om in een auto-ongeluk. Melancholie en onmacht ten top.
Terug naar het evenwicht en ervoor zorgen dat de naald weer het middelste streepje benadert. Met wat toegeeflijkheid is de zomer geen nuchter, objectiveerbaar feit. Voor sommigen was het ooit een rijke bron van inspiratie. Vivaldi geeft in zijn “Vier jaargetijden” de zomer weer als een periode van hitte, luiheid, vogelgezang, plagerige insecten en onweer. In de zomer van 1509 trekt Erasmus te paard over de Alpen. Hij mijmert over de renaissance-ideeën en -emoties die hij in Italië had opgesnoven en in zijn zomerse brein wordt de “Lof der Zotheid” geboren. In de weergaloze sonnetten van Shakespeare springt dat ene liefdesgedicht eruit: “Shall I compare thee to a Summer’s Day?”; “Zal ik je vergelijken met een zomerse dag?” De zomer wordt een metafoor voor eeuwige schoonheid en jeugd.
Kortom, de naïef-populistische clichés als “Het glas is halfleeg, maar ook halfvol”, wijzen erop dat alle feitelijkheden rondom ons, zelfs een lockdown, zelfs eenzaamheid, zelfs een mislukt huwelijk, ziekte en armoede van hun negatieve connotaties kunnen worden ontdaan. Ze zijn er, hebben hun betekenis en hun eigen zingeving. Je kunt er je leven mee vergallen of je kan ze positief oriënteren. Geluk is maakbaar. Denk aan de betreurde kunstenaar Christo -hij overleed op de drempel van deze zomer-. Hij pakte objecten, gebouwen en landschappen in, waardoor hij ons uitnodigde met andere ogen te kijken naar onze omgeving. De Pont Neuf, de Reichstag, Central Park werden tijdelijk een nieuwe realiteit. Misschien suggereerde hij dat alles anders kan worden, indien we het in een eigen verpakking stoppen. Pak nog maar even je eigen zomer in, met het mooiste geschenkpapier dat je bedenken kan.
Marc van Riel
“Als je een reus meent te zien, kijk dan eerst naar de stand van de zon. Wellicht is het de schaduw van een dwerg.” (Volkswijsheid)
Foto: Nelson Santos Jr (Unsplash)
