Het burgerinitiatief ‘Mortsel weer (h)eerlijk thuis!’ bestaat 10 jaar en dat vierden we. Op zaterdag 8 oktober hielden we een kort persmoment in onze kaaswinkel Côté Sud. Tijdens de zomermaanden verscheen in ons lokale magazine ‘PUUR Mortsel’ de fotozoektocht ‘De koffiehoekjes van Mortsel’. Deze achtste sneukelroute werd letterlijk gesmaakt. We kregen heel wat positieve reacties en correcte antwoorden. Ingrid Smolders uit Mortsel won een sneukelmand, gevuld met ambachtelijke producten uit de Zuidrand.
Het burgerinitiatief MWHT wil onze eet- en drinkcultuur door de eeuwen heen koppelen aan de lokale economie in Mortsel. Oud-leerlingen, juryleden en oud-leerkrachten van het Provinciaal Instituut voor Voedingsbedrijven Antwerpen (PIVA) sloegen tien jaar geleden de handen aan de ploeg en creëren al 10 jaar lang nieuwe producten met een verhaal, of haalden oude recepturen opnieuw vanonder het stof. Onze lokale koks zorgden voor de culinaire vertaalslag.
Zo verwijst de Mortselse kibbeling van STELOY naar de lekkere vismoten die ruim 70 jaar geleden op grootmoeders wijze gebakken werden voor de werknemers van Gevaert, duidelijk een ambachtelijk product met een verhaal. De mousse van verschillende soorten vis, met een zachte knipoog naar onze stadskleuren, volgde. We gingen op zoek naar oude koekjesrecepten van Biscuiterie Jespers. Het familiearchief van de koekjesfabriek Jespers werd gedigitaliseerd. Onze fotografen brachten alles in beeld. De koekjes en wafeltjes werden afgebakken bij Tartuff (Pieter Reypenslei). Onze warme bakker Pieter Michielsen zorgde voor een nieuwe koekjestrommel, gevuld met de heerlijke boterkoekjes van Mortsel. De samenwerking met Antwerpen Koekenstad genereerde meer dan 1000 winkelbewegingen tijdens de koekjes- en pateekesweek. In coronatijden was dat een ware opsteker voor onze lokale ondernemers.
Henriëtte Mayer-van den Bergh is een begrip in Mortsel. Ooit had de familie van den Bergh een stokerij-brouwerij aan de Oude Leeuwenrui in Antwerpen: La Cloche d’Or. Pieter Michielsen bracht hulde aan de kunstverzamelaars met een gulden klokje in marsepein. Carnavalkoeken met de Lobbes- en Karnamorkoeken liggen opnieuw bij onze bakkers. We hielden de traditie hoog, ook in tijden van een pandemie. Ruim 20 ambachtelijke producten met een verhaal werden in de kijker gezet. Talrijke persmomenten werden georganiseerd. Onze rubriek ‘De postiljon rijdt voor’ werd een min of meer vaste waarde in ons lokale magazine Periodiekske. Meer dan 200 artikels verschenen, onze sneukelroutes vind je op webpagina’s van de Streekvereniging Zuidrand en van het Lokaal Bestuur Mortsel onder het trefwoord culinaire routes.
Er volgden thematische PLOP-tentoonstellingen (spontane tentoonstellingen) en we gingen met Gevaert aan tafel. Fotozoektochten werden uitgewerkt, verborgen leuke hoekjes in onze stad ontdekt. Tijdens de coronapandemie gingen we met broeder Amedeus op pad. Zo creëerden we ‘de 13 zonnetjes van Mortsel’, een wandelzoektocht rond het psychiatrische centrum Sint-Amedeus. Onze reuzen werden van stal gehaald en er volgde een stadsspel. Met het Tipsy-bier, een speciaalbier van hoge gisting, maakte slager Jan Beyens verrukkelijke vleespasteien. Een heus Tipsy-brood werd gebakken in ons Broodatelier. Onze chocoladetovenaar Erik D’haene van ‘The Wizard’ creëerde de Tipsy-praline met een geraffineerde vulling van ganache en Tipsy. Onze huiskok Albert maakte sudder- en biergerechten. Met Tartuff, STELOY en Resto Tisson werden klassiekers op de kaart gezet. Menu’s uit de belle époque verschenen in onze handelszaken. Met de rijke burgerij werd getafeld dat het een lieve lust was. Michiel Tisson haalde uit het ‘notabel boecxken van cokeryen’ (1514), het allereerste Nederlandse kookboekje, een gerecht. Het prelaathoentje, een vergeten hoenderras, ging met witloof in de pot, alles werd afgeblust met het gerstenat van een lokale brouwer.
Het kaasreisje van Linda Wijkmans (Côté Sud) vertrekt in Witzand, (Wissant) in Frankrijk, en eindigt met een proeverij van de blauwaderkaas uit Achel. Mortsel kent een hartige bliksem, een éclair of een kaassoesje, goed voor een aperitiefhapje bij een Mortsels biertje van de Mortselarij of een Tipsy van de Brouwerij Gebroeders Hermans.
De rijke verzameling reclameborden bij Tartuff geeft een extra accent aan onze stadsbeleving. Onze imkers van Mortsel zorgden voor het bakrecept van de Ambrosiuskoek. Met zorg waken zij over de stukjes natuur in onze stad.
MWHT blijft een burgerinitiatief en werkt verder aan een boeiend verhaal. Deze erkende vereniging brengt hulde aan de slow food-idee, maar erkent tegelijkertijd het werk van talrijke Vlaamse nijveraars, die zorgden voor de rijke bloei van onze stad. In samenwerking met het Benelux-studiegenootschap, de Academie voor de Streekgebonden Gastronomie (www.asg.be), wil ze de culturele en traditionele keuken en daarmee ook het oorspronkelijke gebruik van gewassen, zaden, dieren en landbouwgebruiken van een regio behouden. Zo wordt Mortsel een klein beetje het Turijn, de slow food-stad in de Zuidrand.
Foto’s: R. Mullens en F. Van Roosendael
Met dank aan Dirk Vervoort, Yadi Media
Tekst: Dirk Brentjens
